foto: De Klik
Als er droog weer voorspeld is zie en hoor je overal de grasmaaiers. Maar wat we allemaal gras noemen zijn lang niet allemaal grassprietjes. Afhankelijk van waar het groeit kan hetzelfde gras- en bloemenmengel volgens de regelgeving een andere status hebben. En dan bepalen ook nog eens de maaitechniek en opslag wat je zoal kunt doen met gras. Men wil vaker gras als grondstof gebruiken en hoopt op extra inkomsten uit gras. Dit is terug te zien aan het toenemend aantal symposia dat speciaal over de benutting van gras wordt georganiseerd. In deze blog vast twee heel uiteenlopende toepassingen van gras en belemmeringen erbij om te laten zien hoe divers betrokken organisaties kunnen zijn.
Prik voor het rundvee
Als je geen rundveeboer bent zegt de combinatie van gras en prik je waarschijnlijk niet zo veel. Afgaande op de dansende koeientaferelen in het voorjaar, als de dieren weer de wei in gaan, zou je verwachten dat het voor het welzijn van koeien het beste is als ze buiten kunnen grazen. Een boer die de gezondheid van zijn koeien voorop stelt zal je vertellen dat ook ‘prik’ nodig is om de pens van de koe optimaal te laten functioneren. Prik zijn de wat hardere houtachtige delen die structuur geven bij veevoer. In de mooie groene weilanden en het cultuurgras zit dit materiaal niet. In natuurgras, gras uit natuurgebieden, zit dit structuurmateriaal meestal wel. Veel boeren willen graag natuurgras bijvoeren aan hun koeien. Helaas wordt dit belemmerd door de regelgeving. Een natuurbeheerder mag het natuurgras niet als veevoer leveren.
Bouwen met gras
Van gras kun je ook bouwmateriaal maken. Een extra voordeel van het verwerken van plantaardig materiaal in een bouwwerk is het vastleggen van de opgenomen CO2 voor meerdere jaren. Dat is gunstig voor klimaatverandering.
foto: Waterschap Vechtstromen
De bedrijven die dit materiaal willen verwerken kijken vooral naar bermgras en maaisel van slootkanten. Dit gras valt nu nog onder de afvalregelgeving en brengt behoorlijke kosten met zich mee om het af te (laten) voeren. De besparing die ‘niet afvoeren’ oplevert wordt vaak meegerekend in de businesscase. Hierdoor kan een product worden gefabriceerd dat qua kostprijs in de buurt van bestaande alternatieven komt.
Lastig is dat de kwaliteit van bermgras zo divers is. De tendens bij wegbeheerders is om de bermen te verschralen zodat er meer verschillende plantensoorten gaan groeien. Door die diversiteit ontstaat een dichtere wortelstructuur, waardoor zowel in natte als in droge tijden de stevigheid en daarmee de veiligheid van de berm worden geoptimaliseerd. Die diversiteit levert extra landschappelijke waarde en is positief voor de biodiversiteit. De samenstelling van het maaisel kan echter lastiger zijn om te verwerken.
Hoop dat je na het lezen van bovenstaande voorbeelden met een andere blik naar gras gaat kijken. Besef je dat gras en gras niet twee is maar mischien wel als apart werkveld moet worden benoemd en zowel interessant is voor boeren, bouwers, ecologen en beleidsmakers.
Hallo,
Waar staat dat bermgras onder de afvalregeling valt en mogen agrarische bedrijven bermgras gebruiken om structuur aan de bodem toe te voegen op bouwland?.
De regelgeving voor gras is nog steeds complex en als je in termen van circulaire economie denkt ook achterhaald. Hoofdstuk 10 van de Wet Milieubeheer gaat over afvalstoffen. Vrij vertaalt staat daarin dat alle stoffen waarvan je je wilt ontdoen vallen onder de afvalregelgeving met uitzondering van een aantal stoffen die genoemd zijn in de eerste paragraaf. Daarin (1f) wordt gemeld dat niet gevaarlijke landbouw en bosbouw materialen niet onder de afvalregelgeving vallen. Openbare ruimte en dus ook het materiaal bermgras vallen niet onder deze uitzondering. Het materiaal mag dan ook alleen worden ingezameld door een gecertificeerd (VIHB)afvalbedrijf. Je zou willen dat er categoriën bermgras komen, want de strook naast een snelweg bevat heel andere stoffen, dan naast een fietspad grenzend aan een weiland met biologische koeien.
Zo’n VIHB bedrijf mag het bermgras na bewerking weer als grondstof in de markt zetten. Dit kan bijvoorbeeld als structuur verbeteraar voor bouwland, maar ook als grondstof voor allerlei producten. Dat bewerken kan heel minimaal zijn. Het verwijderen van een enkel plastic flesje of lege chipszak, of het in kleinere stukjes hakken heet ook al bewerken. Veel loonwerkers hebben ook een VIHB registratie om die snelle afzet naar landbouw te kunnen organiseren. Kijk eens op niwo-vihb bedrijvenzoeker welke bedrijven dit volgens de afvalwet mogen. Om bermgras op akkerland te verwerken is dus een tussenpartij nodig en dit levert altijd kosten op.
In de provincie Flevoland kan het gras van wat elders in Nederland een berm heet wel direct op bouwland worden verwerkt of als voer worden aangewend. Dat komt omdat daar het groen langs de wegen landbouwgrond heet en ook door diverse boeren zelf wordt gemaaid en zo dus wel onder de uitzondering van de Wet Milieubeheer valt.